Arilje

Bjeluška potajnica

Ovo je kraški izvor intermitentnog tipa (sa prekidima u isticanju vode), koji se nalazi u selu Bjeluša, na mestu zvanom Luke. Izvor je stavljen je pod zaštitu države kao spomenik prirode, površine 2 45 17 ha. Svrstan je u III kategoriju zaštite, kao značajno prirodno dobro, a o njemu se stara Opštinska uprava opštine Arilje.

Ovaj interminentni kraški izvor predstavlja drugi kraški izvor ovog tipa u Srbiji. Ovaj izvor je prvi put stavljen pod zaštitu 1964. godine, kao prirodni spomenik geomorfološkog karaktera. Skupština opštine Arilje je 06.10.2006. godine donela Odluku o zaštiti spomenika prirode Bjeluška potajnica, 01 broj 501-15/06.

Comments (0) Posted to Generalna 12/27/2012 Edit

Vodena pećina

Vodena pećina i izvor u kanjonu Panjice je prirodni fenomen koji tek treba speleolozi da ispitaju. Za sada se pretpostavlja da je vodena masa koja izlazi iz pećine, u stvari ponornica nastala od više izvora koji poniru negde u zoni Kukutnice i Okruglice u Bjeluši.

U klisuri Panjice Josif Pančić je otkrio endemsku vrstu biljke Campanula secundiflora. Na istoj reci se vredi pomučiti i proći stazu koja u selu Brekovu vodi do zaseoka Šuljajići gde Panjičin slap pravi Vodenu pećinu.

Comments (4) Posted to Generalna 12/14/2012 Edit

ARILJE - DOM PLAVOG ANDJELA

Plavi andjeo

Malo se zna da je crkva Svetog Ahilija dom Plavog andjela, koji je isto tako živopisan kao i Mileševski, ali ne i toliko čuven. Nepravedno. Freska Svetog Arhangela Gavrila nazvana Plavi andjeo („ariljski andjeo“), otmenog svetlog lika u blistavoj, jednostavnoj tuniki, inkarnacija je ideje Gospodnjeg poverenika nestvarne lepote i veličanstvene plemenitosti.

Sigurno postavljena figura Arhangela, jasno izraženog karaktera sa snažnom muskulaturom i bogatom odorom ratnika, izuzetne je likovne vrednosti. Spada u najuži krug remek dela starog srpskog slikarstva. Autori fresaka nisu poznati po imenu, ali su poreklom iz Soluna. U stilskom i ikonografskom pogledu, ovaj živopis je delo koje najavljuje prekretnicu u razvoju srpskog zidnog slikarstva. 

Comments (1) Posted to Generalna 12/13/2012 Edit

Istorija Arilja

Teritorija ariljske opštine je naseljena od davnina što dokazuju arheološka nalazišta pećinskih naselja sa obe strane Velikog Rzava (atar sela Radobudja) koja datiraju iz paleolita. Kontinuitet neprekidnog boravka ljudskih zajednica se nastavlja i dalje kroz bakarno, bronzano i gvozdeno doba (Trnjaci, Davidovića čair, Cerova).

U 1. veku nove ere ove krajeve zauzimaju Rimljani i pripajaju ih povinciji Dalmaciji. Svedočanstva iz vremena rimske vladavine su lokalitet "Gradina" u selu Brekovu gde je bilo rimsko utvrdjenje i rimski put od današnje Ivanjice prema Požegi dolinom Moravice. Sa propašću rimskog carstva ugasili su se i antički izvori kulture i pismenosti pa su pisani izvori sa ovih prostora iz tog perioda u potpunoj tami.

Tek oko druge polovine 10. veka krajevi oko današnjeg Arilja dolaze na "svetlost dana". Tada su izbeglice iz Larise (Grčka) na mesto današnje ariljske crkve donele mošti Sv. Ahilija. Grčki episkop, veliki propovednik hrišćanstva, živeo je u 4. veku. Po Sv.Ahiliju je današnje Arilje (nekada Moravice) dobilo ime, a njegov kult se slavi i danas kao narodni praznik i gradska slava (28.maj).

Godine 1219. Sava Nemanjić je ariljski manastir proglasio za sedište moravičke episkopije, koja se prostirala na teritoriji ariljskog, užičkog, valjevskog i čačanskog kraja. U ovom mestu je stolovao srpski pravoslavni episkop a kasnije i mitropolit. Prva katedrala moravičkih episkopa je uništena u 13. veku posle čega je kralj Stefan Dragutin preuzeo gradjenje nove katedrale na istom mestu. Vreme podizanja postojeće crkve je izmedju 1283-1286.godine. Unutrašnjost je živopisana 1296.godine i iz tog razdoblja potiču sačuvani ostaci fresaka.

Iz ovog perioda srednjovekovne Srbije potiču i utvrđenja "Golubinjak" iznad Velikog Rzava u selu Visoka i "Gradina" u Brekovu, a uz Rzav u selu Bjeluša nalazi se zaravan "Carevo polje". Na jednom delu zaravni je gomila kamenja koju meštani zovu careva gomila. Prema jednom od narodnih verovanja vojska nekog cara je logorovala ovde i zaostavštinu zakopala ispod gomile kamenja. Drugo verovanje kaže da je tu bila vojska Miroslava, brata Stefana Nemanje a da je kamen prikupljan za izgradnju manastira Župljan. Po trećoj legendi Carevo polje je bilo zborno mesto vojske kneza Lazara na putu prema Kosovu.

Tokom 17.veka, kada se desila Velika seoba Srba 1690.godine zbog teškog položaja hrišćanske raje u porobljenoj Srbiji, Arilje i okolina su ostali pusti. Novi žitelji iz Istočne Hercegovine i Crne Gore počeli su da se doseljavaju na ove prostore sredinom 18. veka.

Posle 1. i 2. Srpskog ustanka stanovništvo se vraća svojim mirnodopskim zanimanjima (ratarstvo, stočarstvo, zanati i trgovina), uživajući prve plodove slobode koju su izvojevali. Usled povećanja broja stanovništva, oživelo je i naselje kod ruševina manastira Sv. Ahilija, a izgradnjom konaka serdara Jovana Mićića 1823. godine postavljene su osnove varošice.

U promenljivom i turobnom vremenu 19. veka, malo naselje zbijeno oko crkve i u njenoj senci, kao drumsko svratište i karavansko konačište, sporo se razvijalo i urbanizovalo. Medjutim njeno kulturno i privredno izrastanje , pod duhovnim sticanjem, postojanjem i trajanjem crkve nije moglo biti zaustavljeno. Tako je čaršija počela da živi najpre pred hramom, a zatim se širila i spuštala sa isturene zaravni u podnožje prema rekama.

Najstarija poznata razglednica AriljaSledeća etapa u razvoju Arilja je proglašenje za varošicu 23. oktobra 1880.godine od strane kneza Milana Obrenovića od kada se ubrzava izgradnja naselja i privredni razvoj.

Posle Drugog svetskog rata Arilje nastavlja svoj život kao sresko sedište do 1955.godine, kada dolazi do ukrupnjavanja srezova a ariljski srez ulazi u sastav novoformiranog užičkog sreza. Decembra 1959.godine vrši se ukrupnjavanje srezova i opština, tada se formira nova opština Arilje koja u istom sastavu funkcioniše i danas.

Početak 20. veka obeležio je intenzivan razvoj zanatstva i voćarstva. Danas je Arilje grad maline, privatne privrede, sa turističkim potencijalom, objektima namenjenim kulturnim sadržajima ( gradska galerija ,biblioteka, omladinski kulturni centar, bioskop, sokolski dom) i izdavačkom delatnošću koja se ostvaruje kroz izdavanje lista "Ariljski horizonti".

Stara čaršija ušla je u razglednice sa vizurama nepoznatim očima, urbanim kompozicijama otvorenih horizonata, prizemnim kućama i dvospratnicama, koje su podignute po ukusu u onovremenoj meri građana. Najpre se u vidokrug postojanja i posmatranja pojavljuju nezaboravni pejzaži, a zatim impresivno rađaju dućani i zanatske radnje sa upadljivim firmama, ukusno i lepo uređenim izlozima, kafane mesta viđenja i druženja.

Comments (0) Posted to Generalna 12/13/2012 Edit

Termokraški izvor Visočka banja

U kanjonu Velikog Rzava, u ataru sela Visoka, nalazi se topli izvor mineralne vode-Visočka banja. Voda izbija iz dubina u vidu mehurića, na više mesta pored samog korita, a delom i u samom vodotoku. Sami izvori su na nepristupačnom mestu. Prilazi se jedino uz reku i niz reku. Tek 1997.godine izgrađena je staza, iznad samog vodotoka koja vodi do banje. Opština Arilje trenutno radi na izgradnji puta koji će otvoriti ovaj lokalitet i omogućiti njegov obilazak i korišćenje u svrhu turizma.

Voda ističe iz podzemnog kolektora (jezera) po principu spojenih sudova, i pod sopstvenim pritiskom pronalazi otvore u stenama gde je najmanji otpor, a to je najniža tačka u kanjonu Rzava. Ističući iz kolektora, prethodno zagrejana u dubljim slojevima i izbijajući na površinu, meša se sa rečnom vodom i hladi se. Ovakav tip kanjonskih izvora je "muzej prirodnih termalnih rariteta", jedini ove vrste u Srbiji i bivšoj Jugoslaviji. Posebno su retke "viseće terme", izvori u stenama, iznad korita reke. Izvorišta su na 600 m nadmorske visine. Pored samog korita a i u samom vodotoku voda izbija iz dubina na više mesta u vidu mahurića. Temperatura vode je oko 27°C a pripada kategoriji kalijum-magnezijum-hidrokarbonatnim, oligomineralnim, hipotermalnim vodama. Banja je od davnina poznata po tome da leči bolesti kao što su reuma, srčane tegobe, nervna oboljenja i značajno poboljšava vid. Smestajni kapaciteti u privatnom sektoru su oko 30 ležajeva, a banja ima dva kupatila otvorenog tipa.

Organizovanje i korišćenje banjske vode za lečenje počinje 1936. godine, ali ni danas banja nije dovoljno turistički iskorišćena.

Comments (2) Posted to Generalna 12/13/2012 Edit

Dobrodosli u Arilje

Arilje je grad duge istorije. Brojni su dokazi o trajanju života na ovim prostorima, još od praistorije, ali je najviše sačuvanih tragova srednjevekovne srpske države. Nekada je dolinom Moravice vodio rimski put prema Ivanjici. Ovde su u 11. veku pronašli utočište izbegli stanovnici iz Tesalije, a mošti svog sveca Sv. Ahilija, položili u postojeći hrišćanski hram. Sava Nemanjić je 1219. godine Moravice (sadašnje Arilje) proglasio za sedište Moravičke episkopije.

U ovom mestu je stolovao srpski pravoslavni episkop, a kasnije mitropolit. Novu sabornu crkvu Moravičke episkopije podigao je kralj Dragutin Nemanjić između 1283. i 1296. godine. Kraljeva zadužbina dobila je ime Crkva sv. Ahilija po svecu iz Larise i više od sedam vekova predstavlja simbol Arilja.

Jedno vreme, tokom 17. i 18. veka, Arilje i okolina su ostali gotovo pusti. Starosedeoci su se odselili za vreme velikih seoba, a novi žitelji iz današnje Istočne Hercegovine i Crne Gore, počeli da se doseljavaju na nenaseljene prostore sredinom 18. veka.

Crkva Sv.Ahilija

Opština Arilje se nalazi u zapadnom delu Republike Srbije, u sastavu Zlatiborskog okruga. Smeštena je između slivova reka Moravice, Velikog i Malog Rzava, na ukupnoj površini od 349 km2. Ovo je brdsko-planinsko područje, sa nadmorskim visinama od 330 do 1382. metra. Arilje, kao administrativni centar opštine, nalazi se na nadmorskoj visini od 342 m, na samom ušću Rzava u Moravicu. Opština Arilje ima dobre veze sa većim privrednim, kulturnim i administrativnim centrima u Srbiji, naročito sa Užicem, Čačkom i Beogradom. Udaljena je od Beograda 195 km, Užica 38 km, Čačka 47 km.

Prema popisu stanovništva iz 2002. godine, u opštini Arilje živi 19.784 stanovnika, grupisanih u 22 naseljena mesta, od čega 6.744 živi u opštinskom centru. Opština se već više decenija suočava sa stalnim opadanjem broja stanovnika. Prirodni priraštaj u periodu 1991.-2002. godine iznosio je -1,6%. Migracioni saldo je takođe negativan. Starosna struktura stanovništva je nepovoljna. Stanovništvo opštine u celini nalazi se u procesu demografskog starenja, a seosko stanovništvo je u procesu dubokog starenja.

http://www.youtube.com/watch?v=Tf6Z2JG3_K0

Comments (0) Posted to Generalna 12/13/2012 Edit

Crkva Svetog Ahilija u Arilju

Crkva Svetog Ahilija je smeštena na uzvišenju u središtu današnjeg Arilja i zadužbina je kralja Dragutina (kralj Srbije 1276 — 1282, kralj Srema 1282 — 1316) sa kraja XIII veka. Ima osnovu jednobrodne građevine sa narteksom i egzonarteksom, a podignuta je u Raškom stilu, u kome jedinstvena po svojim vitkim, izduženim proprocijama i fasadama raščlanjenim pilastrima i slepim arkadama^[1]. Izrada freskopisa je završena 1296. godine i izrađen je tradicijama monumentalnog stila srpskog freskoslikarstva XIII veka, a u njemu se ističu portreti samog Dragutina, zatim njegove supruge Kataline i njihovih sinova (Urošic i Vladislav), kao i njegovog brata, kralja Milutina (1282 — 1321). Manastir je postojao i pre Dragutinovog doba, a u njemu je od 1219. godine^[2] bilo sedište Moravičkog episkopa. Sam lokalitet je možda kao manastir postojao još od doba cara Samuila (976 — 1014), koji je svetom Ahiliju podigao veliki manastir u svojoj prestonici Prespi. Manastir je bio episkopsko sedište i 1433. godine, a 1650. godine se pominje kao zapusteo. Krajem XIX veka u crkvi se nalazio prazan grob svetog Ahilija, a srpski rodoslovi navode da je u njoj bio sahranjen i Dragutinov sin Urošic, iz čijih moštiju je teklo miro^[2].

Konzervatorski radovi na crkvi su okončani 1996. godine, a sama građevina se nalazi pod zaštitom Republike Srbije, kao spomenik kulture od izuzetnog značaja^[3][1].

Comments (0) Posted to Generalna 12/13/2012 Edit

Visoka-istorija

Висока се први пут помиње 1476. године. Тада је село имало 18 домаћинстава. Данас Висока има 650 становника. Данашњи Височани махом не воде порекло од становника који су ове просторе насељавали у 15. и 16. веку. Већином, они су се одселили крајем 17. и почетком 18. века у време великих сеоба после аустро-турских ратова. Опустели простор, најинтензивније половином 19. века населили су досељеници из Црне Горе, Херцеговине, Босне и Рашке о чему сведоче и многи топоними у селу али и остаци ијекавског говора. Потомци оних старих Височана раселили су се у Војводину, Славонију, Мађарску и широм Европе.

Comments (0) Posted to Generalna 12/13/2012 Edit

Plaže na Rzavu

U Arilju na samo par km od centra grada na jednoj od najčistijih reka u Evropi, Veliki Rzav, radi 8 plaža : Bosa noga, Urjak, Sonjine čari, Uski vir, Vukotici, Žuta stena, Viseći most, Šljunkara. Plaže nude brojne sadržaje: terene za beach volleyball, fudbal, stoni tenis...  o Najatraktivnija i za sada najuređenija je plaža Bosa noga. Nudi različite sadržaje od maja do oktobra meseca. Pored kafića ima teren za odbojku na pesku i veliku travnatu površinu na kojoj se održavaju koncerti poznatih rok grupa i tehno žurke. Ova plaža je domaćin ljubiteljima mušičarenja - fly-fishing-a. Revir za mušičarenje postoji od 1998. godine od ušća Malog Rzava u Veliki Rzav do brane kod motela “Mlinarev san“. Peca se bez kontra kuke, kalifornijska i potočna pastrmka, lipljan.

Comments (9) Posted to Generalna 12/13/2012 Edit

Crkva Svete Trojice u Bjelusi

Sagrađena je između 1818-1820. god. na mestu stare crkvice brvnare. Crkva je izgrađena od lomljenog kamena, vezivana krečom i peskom a pokrivena šindrom. Zvonara je kasnije izgrađena, a zvono koje je kupljeno 1864. god. austrijanci su prilikom okupacije odneli.

Sadašnje zvono kupljeno je 1920. godine. Crkva je osvećena 1819. god. na Svete Trojice, i posvećena je Svetim Trojicama. Crkvene dveri su napravljene od borovog drveta 1762. godine i verovatno su prenete iz crkve brvnare pa su zamenjene 1831. god. Te godine su izvršene i neke opravke na crkvi koje se dovode u vezu sa Serdarom Jovanom Mićićem pa mu se pripisuje ktitorstvo crkve u Bjeluši, o čemu je svedočio natpis na zidu crkve koji je verovatno tokom kasnijih popravki uništen.

Comments (0) Posted to Generalna 12/04/2012 Edit

Arilje

Општина Ариље се налази у западном делу Србије, у Златиборском округу, у сливу река Рзава и Моравице.

Удаљено је од Београда 195 km, Чачка 46 km и Ужица 36 km. Смештено је у живописној равници на надморској висини од 330 m, а села горњег подручја општине су и до 800 m. Највиши врх општине је планина Кукутница са 1.328 m надморске висине. Површина општине је 349 km² на чијем подручју живи 19.784 становника (према попису становништва из 2002. године), у једном градском и 21 сеоском насељу (организовано у 15 месних заједница). У општинском центру и приградским насељима број становника од краја Другог светског рата непрекидно расте док се у осталим селима непрестано смањује. Око 58% становништва је староседелачко, око 23% интерних миграната а око 19% из других општина.

Comments (0) Posted to Arilje 11/29/2012 Edit