Arilje

Crkva Svetog Ahilija u Arilju

12/13/2012

Crkva Svetog Ahilija je smeštena na uzvišenju u središtu današnjeg Arilja i zadužbina je kralja Dragutina (kralj Srbije 1276 — 1282, kralj Srema 1282 — 1316) sa kraja XIII veka. Ima osnovu jednobrodne građevine sa narteksom i egzonarteksom, a podignuta je u Raškom stilu, u kome jedinstvena po svojim vitkim, izduženim proprocijama i fasadama raščlanjenim pilastrima i slepim arkadama^[1]. Izrada freskopisa je završena 1296. godine i izrađen je tradicijama monumentalnog stila srpskog freskoslikarstva XIII veka, a u njemu se ističu portreti samog Dragutina, zatim njegove supruge Kataline i njihovih sinova (Urošic i Vladislav), kao i njegovog brata, kralja Milutina (1282 — 1321). Manastir je postojao i pre Dragutinovog doba, a u njemu je od 1219. godine^[2] bilo sedište Moravičkog episkopa. Sam lokalitet je možda kao manastir postojao još od doba cara Samuila (976 — 1014), koji je svetom Ahiliju podigao veliki manastir u svojoj prestonici Prespi. Manastir je bio episkopsko sedište i 1433. godine, a 1650. godine se pominje kao zapusteo. Krajem XIX veka u crkvi se nalazio prazan grob svetog Ahilija, a srpski rodoslovi navode da je u njoj bio sahranjen i Dragutinov sin Urošic, iz čijih moštiju je teklo miro^[2].

Konzervatorski radovi na crkvi su okončani 1996. godine, a sama građevina se nalazi pod zaštitom Republike Srbije, kao spomenik kulture od izuzetnog značaja^[3][1].